Skip to content

Moʻolelo

Lonoikamakahiki

Moʻolelo Lōʻihi

Description

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Ut elit tellus, luctus nec ullamcorper mattis, pulvinar dapibus leo. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Ut elit tellus, luctus nec ullamcorper mattis, pulvinar dapibus leo. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Ut elit tellus, luctus nec ullamcorper mattis, pulvinar dapibus leo.

ʻAʻahoaka-9

Mokuna ʻEiwa

Mākena wale nā mele i haku ʻia e nā aliʻi no ua keiki nei, akā, ma muli o ka makemake o ka mea kākau e lawe pākiko mai ana ʻo ia a hoʻopuka aku, i ʻole e huhū mai ka ʻelemakule nāna kēia moʻolelo. ʻO ka ʻōpū o Koananai e hāpai ana i ia manawa, ua nui loa, a i ka piha ʻana o nā mahina ʻelima, ʻono hou aʻela ke aliʻi i ka uhi molalehua o Makiala – ʻo ka hana nō ka piʻi e ʻeli; na lāua lā nō e piʻi, piʻi pū nō me nā aliʻi a me nā ʻaialo; ʻeli kāne, ʻeli ka wahine, hoʻā ke ahi, pūlehu ka uhi, hoʻokahi ka nukumoʻo like ʻana.
ʻAʻahoaka-8

Mokuna ʻEwalu

A pau kēia mau hana a ke kahuna, a laila, ʻī maila ʻo ia, “Aia a Poʻalima, hele aku au a moe i Moloaʻa, i kahi hoʻi o Kalaeomano, a ma ka Poʻaono au e hiki aku ai. I loa nō a pau nā ʻōlelo a ke kahuna, ʻo ke kū aʻela nō ia o Pōhakumalumalu, a hoʻi maila, a hiki ana i mua o Kalalea a me nā aliʻi, a hōʻike akula i nā mea a pau a ke kahuna i hahaʻi mai ai. A ma ia wā koke nō, huli aʻela ʻo Kalalea, a pane pākahi akula i nā mea a pau i hahaʻi ʻia mai ai, me ka ʻī ʻana aku, “Eia ke kauoha a ke kahuna iā kākou a pau, a me nā mea...
ʻAʻahoaka-7

Mokuna ʻEhiku

I ia manawa, hoʻouna ʻia ʻo Kioka e holo i Waimea, e nānā i ka waʻa a me Pōhakumalumalu mā. Aia naʻe hoʻi i kona hiki ʻana aku, lohe ihola ʻo ia i nā kamaʻāina, aia lākou nei i uka o Makaweli i kālai hoe, no ka mea, ua hoʻi nui mai a pau i ka make i ka moana, a ua pau aku ka uhi a me nā hoe i ka lilo, a koe wale mai nō ʻo ka waʻa a me ko lākou mau ola; ʻalua aʻe nei pule i kuahiwi, ʻo ke kolu kēia.
ʻAʻahoaka-6

Mokuna ʻEono

A pau kēia mele a Kalalea e oli nei me ka paʻa pū nō i ka maile i kona lima, aia a pā ke kilu i ka mea e pā ai, a laila, i luna ona ka maile e kapalili ai. He mea mau nō ia no kēia ʻano hana leʻaleʻa ma waena o nā aliʻi a me nā makaʻāinana i ka wā kahiko. I kēlā manawa nō hoʻi, kuʻupau maila ʻo Kaluluohauola i kāna mele penei: ʻAuamo i luna ka wai o Nāmolokama ē...
ʻAʻahoaka-5

Mokuna ʻElima

No ka hiki mau aku o ka lohe he piha leʻaleʻa kā nā aliʻi o Koʻolau ma Kahihikolo i nā pō a pau, kupu aʻela ka manaʻo i loko o ua kaikamahine nei e hele e ʻike i ia mau leʻaleʻa, no ka mea, ʻo ke ʻano mau nō ia o nā aliʻi, he puni leʻaleʻa, no laila, hoʻi akula ʻo ia i kona mau mākua no ka pono o kona hele ʻana e nānā i ia mau leʻaleʻa.
ʻAʻahoaka-4

Mokuna ʻEhā

I ia koko nō, hāpai hou ʻo Koananai. ʻO ka hele ia a piha ka ʻelima mahina, ʻono aʻela ʻo Koananai i ka heʻe, pane akula ʻo ia i kāna aliʻi kāne, “ ʻOno mai nei hoʻi au i ka heʻe mākole o ʻAliomanu, hui pū mai me ka limu līpālahalaha, hui pū mai me ka ʻina o Papaloa, ʻo ka loli ʻono mai o Kiokio. Hui mai kēia mau mea a pau, piha kēlā i ka ʻono.” ʻO ka hoʻokō wale nō ka hana a ke kāne a me nā aliʻi, ʻaʻole i manawa, ʻākoakoa kēia mau mea a pau, pau ka ʻono o ke aliʻi wahine.
ʻAʻahoaka-3

Mokuna ʻEkolu

Iā ia i hiki aku ai, e noho mai ana no kēlā, e ʻaʻahu ana nō i ke kuʻina kapa akāka. Ua hele ke kanaka a māhuna i ka ʻawa, me kona ʻike ʻē mai nō i kā ia nei huakaʻi o ka hele ʻana aku. Akā hoʻāʻo maila naʻe ʻo ia ma ka nīnau ʻana, “He aha kāu huakaʻi o ka hiki ʻana mai?” ʻĪ akula ka ʻelele, “I hele mai nei au no ka pilikia o ke aliʻi wahine Koananai i ka hānau keiki. ʻAwalu pō, ʻawalu ao o ka haʻakōhi ʻana, ʻaʻohe nō he wahi mea a hānau iki, ua kūhelahela ke aliʻi.”
ʻAʻahoaka-2

Mokuna ʻElua

A mākaukau kēia mau mea a pau, hiki maila ka manawa e hoʻokō ʻia ai nā ʻiʻini paʻa o nā aliʻi, kū maila ʻo Kuaehu me kona kāhiko piha, a hōʻike maila i mua o nā aliʻi a me nā makaʻāinana, ʻī maila, “ ʻAuhea ʻoukou e nā aliʻi a me nā kaukau aliʻi, nā mākua o nā mea e male nei i kēia manawa, a me nā makaʻāinana. Ua hiki mai nei kākou i ka wā e hoʻokō ʻia ai ka makemake o kuʻu naʻau, ʻo ia ko lāua hoʻokō ʻana i ka male.
ʻAʻahoaka-1

Mokuna ʻEkahi

Ua hānau ʻo Kalalea na Kapaopao kāne me Kahala wahine. ʻO Anehola (Anahola) nō ka ʻāina hānau. He mau aliʻi nō kēia mau mea no ua Koʻolau nei. Aia ko lāua wahi noho i Kalaewahiwai, aia i ke alanui hele ma uka. ʻO kahi noho maʻa nō ia o nā aliʻi. Iā lāua e noho ana, he mau mea ʻōpiopio nō lāua. Ua hāpai ʻo Kahala i ia manawa, ʻo ka hele ia a ka wā e hānau ai, kuʻi ka hekili, ʻōlapa ka uila, nei ke ōlai, kahe ka wai ʻula.
ʻAʻahoaka-menu

Kaʻehuikimanōopuʻuloa-7

Mokuna ʻEhiku

He nui ko lākou makaʻu, a pau nui i ka ʻauheʻe i uka. A ua ʻike naʻe ka nui o nā kānaka i ka nui o nā manō nāna i kipaku a make ai kēlā manō a kūkulu i ia moʻolelo. A make akula ua manō nei, a ʻokiʻoki ʻia kona kino, ua loaʻa i loko ona ka lauoho kanaka a me ka iwi pūlima kanaka, a pupuhi ʻia kona kino i ke ahi a lilo i lehu. A ma kahi o kona kino i puhi ʻia ai i ke ahi, ua kapa ʻia ia wahi Kapuhinaopehu, aia ma ka pāhale o J. Piʻikoi ma lalo aku o Peleʻula, a hiki i kēia lā. ʻAʻole paha he poʻe e ola nei i kēia wā i ʻike i ia wahi i puhi ʻia ai ua manō lā ma lalo aku o ia pāhale o J. Piʻikoi ma Peleʻula.
Kaʻehuikimanōopuʻuloa-6

Mokuna ʻEono

A ao aʻela, pane akula ka ʻōpio a kākou i ke kamaʻāina, “Ke nonoi aku nei au i kou lokomaikaʻi, e ke Aliʻi Laukahiʻu, e ʻae mai ʻoe e hele pū me mākou ma nā pali o Kalalau a inu i ka “wai kūʻauhoe a ka lawaiʻa, no ka mea, ʻo ʻoukou wale nō nā Aliʻi nui o kēia mau moku o Kauaʻi nei, i ʻike aku hoʻi mākou i ia mau wahi, a hiki loa aku i ka” wai hālau o Wailua”, a me nā wahi kaulana ʻē aʻe ma ia ʻaoʻao o ko ʻoukou noho ʻai moku ʻana.”
Kaʻehuikimanōopuʻuloa-5

Mokuna ʻElima

ʻO ke ala like maila nō ko nā aliʻi a pau, a liuliu no ka hele ʻana. I ia manawa, hiki maila ka pūkaua o ka nuku ʻo Komoawa ka inoa, no ka ukali ʻana i ka huakaʻi a nā aliʻi. Pāʻina nui nā aliʻi a pau, a kauoha maila ke Aliʻi Kaʻahupāhau,
 “ ʻO ka ʻumi kēia o nā lā o ko kākou noho pū ʻana ma koʻu alo aliʻi nei, a ke hele nei ʻoukou ma mua aku nei. Aia nō ma mua o ʻoukou ka ʻai a me nā lako a pauke hiki ʻoukou i Kauaʻi.
Kaʻehuikimanōopuʻuloa-4

Mokuna ʻEhā

A lohe aʻela ke aliʻi i ka ʻono a nā malihini, kāhea ʻia maila ka puʻukū Honuiki, a kū ana i mua o Kaʻahupāhau, “I kāhea akula au iā ʻoe, i ko wahi keiki māmā i ke kūkini e holo aʻe i niu haohao i Waiʻanae, no ka ʻono o nā aliʻi. E holo aku naʻe a hālāwai me Pōkaʻī, ka mea nāna ka ulu niu. Iā ia e ʻōlelo aku ai, a nāna ia e kēnā aʻe e lū mai i kanahā niu haohao, a hoʻi koke mai nō ma mua o ka pāʻina ʻana.” ʻAe maila ka puʻukū Honuiki.
Kaʻehuikimanōopuʻuloa-3

Mokuna ʻEkolu

E ʻōlelo ana penei: “Ke kau aku nei au, ʻo Kamohoaliʻi, i nā hoʻomaikaʻi ʻana ma luna ou me kēia wai poni iā ʻoe, a ke hāʻawi aku nei au iā ʻoe i ka mana, i ka ikaika, a me ke koa lua ʻole ma kēia moana pālahalaha, mai ka hikina a ke komohana, mai ka ʻākau a ka hema, ma nā wahi a pau āu e hele ai. ʻAʻole kekahi mea e lanakila ma luna ou, mai kēlā paia lani a kēia paia lani, a hiki i nā kūkulu o Kahiki.
Kaʻehuikimanōopuʻuloa-2

Mokuna ʻElua

ʻO ka hele akula nō ia o ka ʻelele a haʻi akula i ke aliʻi kamaʻāina. ʻO ka pīhoihoi maila nō ko ia ala a kēnā maila i kēlā ʻelele nāna i haʻi aku iā ia e kiʻi i nā malihini. A hiki maila ka ʻelele, “I kēnā ʻia mai nei au iā ʻoukou e kipa ʻoukou i kahi o ke kamaʻāina.” ʻO ka ʻae akula nō ia o ka ʻōpio a kākou. ʻO ka holo akula nō ia a hoʻokipa akula ke kamaʻāina iā lākou nei i loko.

Podcast

E hoʻolohe i ka moʻolelo

Hear all mokuna using our playlists

Experience these moʻolelo in a different way as well known voices in the Hawaiian community read these stories aloud. Moʻolelo available on other platforms below: