Skip to content

Listen & Read

ʻO ke ala like maila nō ko nā aliʻi a pau, a liuliu no ka hele ʻana. I ia manawa, hiki maila ka pūkaua o ka nuku ʻo Komoawa ka inoa, no ka ukali ʻana i ka huakaʻi a nā aliʻi. Pāʻina nui nā aliʻi a pau, a kauoha maila ke Aliʻi Kaʻahupāhau,“ ʻO ka ʻumi kēia o nā lā o ko kākou noho pū ʻana ma koʻu alo aliʻi nei, a ke hele nei ʻoukou ma mua aku nei. Aia nō ma mua o ʻoukou ka ʻai a me nā lako a pauke hiki ʻoukou i Kauaʻi. Ke noho lā nō ʻo Kūpiapia lāua me Kūpiopio, nā aliʻi nui o ia ʻāina, a ʻo kā lāua keiki aku nō hoʻi. ʻO Laukahiʻu ke aliʻi iā ia ʻo Niʻihau. Aia naʻe ka hale aliʻi o Kūpiapia i waho pono mai o Kalanipuʻu e kūpono ana nō i ua puʻu lā. E kipa ʻoukou, ʻo ka makamaka ia. Eia ka māka lā, ʻo kuʻu lei niho palaoa. E paʻa ʻoe e Kaʻehuikimanōopuʻuloa, a pēlā nō ʻoukou ke hiki aku i o Kūpiopio lā. Aia kona hale aliʻi i waena o Kauaʻi me Niʻihau. ʻO ia māka nō kēia a ʻoukou e hōʻike aku ai. A hiki wale ʻoukou i Kaʻula i o Kūhaimoana lā, ʻo ka māka nō kēia ʻo kuʻu lei, a i hele ʻoukou mai laila aku, e waiho iho i kuʻu lei nei i laila, a na ko laila poʻe e hoʻihoʻi mai a loaʻa iaʻu, a nāna e mālama iā ʻoukou a hiki i ko ʻoukou hele ʻana, a nāna e kuhikuhi aku i nā kamaʻāina o mua aku nāna ʻoukou e mālama.” 

I ka pau ʻana o ka ʻōlelo a ke aliʻi wahine, aloha aku aloha mai nā aliʻi a pau, a hoʻokuʻu akula ka huakaʻi malihini. ʻO ka pūkaua Komoawa ma mua; a ʻo nā aliʻi mai ma hope; ʻo ka pūkaua nui Kahiʻukā ma hope loa. A puka nui akula ka huakaʻi a hiki i ka nuku, ma waho o Keaaliʻi, hoʻokuʻu akula ʻo Komoawa me Kahiʻukā i ka huakaʻi a nā aliʻi mākaʻikaʻi. I ia manawa i lilo ai i ka hūʻeu ʻōpio a kākou ka noho pūkaua nui ʻana no lākou. 

Ma ia hele ʻana e like me kona kūlana mau mai Hawaiʻi mai, a i ke kūpono ʻana o ka lā i luna, hiki ana lākou nei i kahi o ke kamaʻāina Kūpiapia, ke aliʻi o Kauaʻi, a hālāwai akula me ke kiaʻi o ia hale aliʻi ʻo Niumalu, he wahi manō kuapuʻu kēia, a nīnau akula ʻo Kaʻehuikimanōopuʻuloa, “ ʻAuhea ke aliʻi āu?” “Aia nō ke noho lā,” wahi a ke kiaʻi. Kēnā akula ua hūʻeu ʻōpio nei, “E hele aku ʻoe e haʻi, he mau malihini mākou no Hawaiʻi mai, ʻo ko mākou kamaʻāina naʻe ia i kipa mai nei. Eia ka māka lā, he lei aliʻi niho palaoa.” “ ʻAe,” wahi a ke kiaʻi. Holo akula kēlā a ʻōlelo akula i ke aliʻi, “He mau malihini mai Hawaiʻi mai, aia ma waho o ka pahu kapu me ka lei aliʻi niho palaoa, he maka e ʻike aku ai ʻoe. ʻO ʻoe nō naʻe ke kamaʻāina i kipa mai nei. He poʻe hanohano wale nō lākou a pau me he mau aliʻi lā no Hawaiʻi mai, a he wahi ʻōpio ka mea iā ia kā lākou kamaʻilio a me ka niho palaoa lei aliʻi.” Pane maila ke Aliʻi Kūpiapia, “E kiʻi aku ʻoe e hoʻokipa mai iā lākou. ʻAʻole akula kēnā he lei ʻē, “ ʻo Kekeʻeokanaluomakaiwa, ʻo ka lei o ko hānai ʻo Kaʻahupāhau, ke aliʻi wahine o ka iʻa hāmau leo.ʻ” 

ʻO ko ia nei kiʻi maila nō ia a loaʻa lākou nei, haele nui mai. ʻO ko lākou holo akula nō ia a pā ana ka hea a ke kamaʻāina, “Komo nui mai. Eia kahi o kā ʻoukou kauā lā.” Komo nui akula lākou nei, a hōʻike akula ʻo Kaʻehuikimanōopuʻuloa i ua lei aliʻi niho palaoa nei, a ʻike maila ke Aliʻi Kūpiapia, a ma ka hōʻike pākahi ʻana a ka ʻōpio i mua o ke kamaʻāina, “ ʻO Kepanilā kēia, ke aliʻi o Hilo; ʻo Kāneilehia kēia, ʻo ke aliʻi o Kaʻū; ʻo Kua kēia, ʻo ke aliʻi o Kona; ʻo Manōkini kēia, ʻo ke aliʻi o Kohala; ʻo Kapulena kēlā, ʻo ke aliʻi o Hāmākua; a ʻo wau nō hoʻi ʻo Kaʻehuikimanōopuʻuloa, ke keiki a Kapukapu mā lāua ʻo Hōlei, ʻo kiaʻi pali o Pānau i Puna, Hawaiʻi.” Pau nā moku ʻeono o Hawaiʻi, aloha like maila ke kamaʻāina iā lākou nei a pau. A hiki i kahi ʻōpio a kākou, lālau maila i ka lei aliʻi a honi ihola, a waiho maila i kona mau hoʻomaikaʻi ʻana a pau iā lākou nei. Ua maikaʻi nō ka hoʻokipa a ke kamaʻāina i nā malihini. 

A pau ka ʻike ʻana, a kuʻu ihola ka nae, hoʻolale aʻela ke kamaʻāina i nā meaʻai a pau, ʻai nui ihola a māʻona, luana nui lākou nei a ʻoluʻolu ka māʻona. ʻO ka mākaukau nō ko lākou nei i ka hele, no ka mea, he lā ʻokoʻa nō ia manawa. A hoʻokuʻu maila nō ke kamaʻāina Kūpiapia iā lākou nei me ke aloha nui, a ʻo ka holo nui akula nō ia. ʻAʻohe manawa, komo ana lākou nei i ka moana ʻo Kaualakahi ma waena o Kauaʻi me Niʻihau, a lana ana lākou nei ma waho o ka hale aliʻi o Kūpiopio. 

Ua hiki mai ke keiki aliʻi a lāua ʻo Laukahiʻu mai Niʻihau mai, e noho ana me ia makuakāne. ʻIke maila lāua nei i kēia huakaʻi nui me ka lei aliʻi niho palaoa o Kaʻahupāhau e paʻa aku ana ka ʻōpio o Puna. ʻAʻole a lāua nei mea kānālua no ka hoʻokipa ʻana. ʻO ke komo nui akula nō ia ma loko, a kuhikuhi akula ka ʻōpio o Puna i nā malihini a pau i mua o nā aliʻi kamaʻāina, ma nā inoa pākahi o lākou a pau a hiki nō hoʻi iā ia ka hope loa. A aloha like maila nā aliʻi kamaʻāina iā lākou nei a pau, a hiki i kahi ʻōpio, pūʻili maila lāua lā no ka lohe ʻana i kona inoa i kapa ʻia ma o Kaʻahupāhau lā, a honi ihola i ka lei noho palaoa o ke aliʻi wahine; ʻo ia ko lāua aloha ʻana iā ia. 

Luana aloha nui ihola lākou nei. A kuʻu ka nae, ʻo ka mākaukau aʻela nō ia o ka ʻai a nā malihini, a ʻai nui ihola. A pau ka ʻai ʻana, luana nui ihola lākou i ia pō no nā mea e pili ana i kā lākou nei huakaʻi mākaʻikaʻi. A hiki wale i ke aumoe ʻana, ʻo ko lākou nei manawa ia o ka moe ʻana. A hiki wale i ke ao ʻana o kekahi lā aʻe, ʻo ko lākou nei ala nui aʻela nō ia a liuliu no ka hele ʻana. A pau ka pāʻina ʻana, i ia manawa i pane mai ai ʻo Kūpiopio i kāna keiki iā Laukahiʻu, “E hoʻi aʻe ʻoe me nā malihini a kipa aku ma kou wahi e pāʻina ai, a nāu ia e hoʻokuʻu aku iā lākou nei.” ʻO ka ʻae maila nō ia o ke keiki ʻo Laukahiʻu. A mākaukau nui ihola no ka hele ʻana, ʻo ka holo nui akula nō ia o lākou nei a hiki ana ma ko ia nei wahi i ka mole o Niʻihau, ma Kawaihoa, aia ma laila kona wahi noho. ʻO ko lākou nei hoʻomaha ihola nō ia. A kuʻu ka nae, a mākuakau maila nā mea pāʻina a ia keiki lālāwai o ka lā welo i ka ʻili kai, a pāʻina nui ihola a paʻa ka houpo. I ia manawa, ʻo ko lākou nei naue nui akula nō ia, a hiki nui i Kaʻula i ka moku kapu o Kūhaimoana, ka lae koʻakoʻa. 

Komo akula lākou nei i ke ana ʻo Kū, he ana nui kēia, ʻo ia ka hale aliʻi o ua āiwaiwa nei o ka moana ma kaulana a ka lā. I nānā aku ka hana o lākou nei malihini, “Weliweli ua mea ʻo ka nui o ke kino!” wahi a lākou. Ke hui ʻia ko lākou mau kino a pau, ʻaʻole nō e like aku ana me ko ia ala kino. ʻIke maila ʻo Kaimāio, ka haku puʻukū o Kūhaimoana, i ka paʻa ʻana aku o Kaʻehuikimanōopuʻuloa i ka lei aliʻi niho palaoa o ke aliʻi wahine haku o lākou, ua kiʻi koke maila ʻo ia e hoʻokipa i ka huakaʻi malihini, a komo ana lākou i loko loa, a haʻi akula ka puʻukū i ke aliʻi, “He poʻe malihini kēia i komo mai nei me ka lei aliʻi niho palaoa o ʻolua.” Pane akula kahi ʻōpio, “Ua hāʻawi ʻia mai kēia mea iaʻu ka paʻa, i māka no mākou e ʻike ai iā ʻoe, a ʻo ʻoe ko mākou kamaʻāina o kēia wahi makamaka ʻole, a hele aku mākou.” 

Hōʻike akula ua ʻōpio nei, “ ʻO Kepanilā kēia, ʻo ke aliʻi o Hilo; ʻo Kāneilehia kēia, ʻo ke aliʻi o Kaʻū; ʻo Kua kēia, ʻo ke aliʻi o Kona; ʻo lāua nei aʻe nā aliʻi o Kohala me Hāmākua; a ʻo wau nō hoʻi ko Puna, ʻo Kaʻehuikimanōopuʻuloa, ʻo ke keiki a Kapukapu mā lāua ʻo Hōlei, ʻo kiaʻi pali o Pānau i Puna, Hawaiʻi.” Aloha maila ua ʻolomana nei iā lākou a pau, a lālau maila i ka lei aliʻi o lāua a honi ihola; ʻo ia kona aloha ʻana i kona koʻolua. Nanea lākou nei i ka moe a ke kanaka nui kohu mauna ke kino, a i ia manawa ke mākaukau maila ka puʻukū nui ʻo Kaimāio i nā meaʻai na ua poʻe malihini nei. Ua pōʻeleʻele ihola ia manawa, a waiho ʻia maila nā meaʻai a pau i mua o lākou nei. ʻO ko lākou nei ʻai nui ihola nō ia a lawa pono, walea ihola i ia manawa no nā mea e pili ana i kā lākou nei huakaʻi mākaʻikaʻi, a hiki i ko lākou wā i moe nui ai. A ao aʻela, ʻo ko lākou nei manawa ia o ka mākaukau ʻana no ka hele ʻana. Pāʻina lākou nei a pau. 

Ma ia manawa i ʻōlelo mai ai ʻo Kūhaimoana, “ ʻO ko ʻoukou lā kēia e hele aku ai mai kaʻu hoʻokuʻu ʻana aku. ʻO ke alanui ma mua o ʻoukou e hele aku nei, he loa. A i hiki ʻoukou i ka pale ʻana mai o kēia moana lā, ʻeā, e ʻano ʻē ana ke au o ka moana, he kūpikipikiʻō; ʻo ka palena ia o Hawaiʻi nei a pale ʻo Kahiki. Aia i laila ke kamaʻāina. E kipa ʻoukou i ona lā e moe ai, ʻo Keaukāʻiʻī kona inoa, ʻo ke kiaʻi ia o ia wahi. E haʻi aku ʻoukou naʻu i
kuhikuhi aku.” ʻAe akula lākou nei, a ʻo ka holo nui akula nō ia o lākou nei. A iho ana ka lā i ka ʻili kai, hālāwai lākou nei me ke au kūpikipikiʻō i luna i lalo, manaʻo aʻela lākou nei ua hiki. Aia lā ma hea kahi o ke kamaʻāina? 

Iā lākou nei e hoʻolana ana, hālāwai maila me lākou nei he iʻa nui ʻano ʻē, he hīhīmanu huelo lōʻihi, a nīnau maila iā lākou nei, “Mai hea mai kā ʻoukou huakaʻi?” “Mai Hawaiʻi mai,” wahi a nā malihini. “Ua ʻike anei ʻoe i kahi o Keaukāʻiʻī, ke aliʻi o kēia moana?” “ ʻAe,” wahi a ka hīhīmanu, “ ʻo koʻu haku ia.” A lohe lākou nei, ua ʻoluʻolu aʻela nā manaʻo. “E alakaʻi aku ʻoe iā mākou,” wahi a ka ʻōpio. “ ʻAe, hele mai kākou a pau.” ʻO ko lākou nei hele akula nō ia. A hiki ana i kahi o ke kamaʻāina, haʻi akula ka hīhīmanu i kona haku, “He poʻe malihini mai Hawaiʻi mai, a ua kuhikuhi mai nei ʻo Kūhaimoana, ko kaikuaʻana, e kipa nui mai i ʻaneʻi.” ʻAe akula kona haku, “E kiʻi aku ʻoe iā lākou. Eia kahi lā, ua pōʻeleʻele.” ʻO ke kiʻi akula nō ia o ka hīhīmanu i nā malihini a kipa nui maila ma kahi o ke kamaʻāina. 

Aloha maila ke kamaʻāina iā lākou, aloha akula nō hoʻi lākou nei, a ʻōlelo akula ua ʻōpio nei, “I kipa mai nei mākou i ou nei no ke kauoha ʻana mai nei a Kūhaimoana, ʻo ʻoe ke kamaʻāina o kēia wahi.” ʻAe akula ua kamaʻāina nei, “ ʻAe, he ʻoiaʻiʻo ia kauoha. ʻO kaʻu noho e noho nei i kēia moana kūpikipikiʻō ʻinoʻino, maiā ia mai nō. ʻO ka palena kēia o ko kākou moana a pale ʻo Kahiki.” 

I ia manawa i mākaukau ai nā meaʻai a pau i ua puʻukū hīhīmanu nei,
a pāʻina nui ihola lākou nei. A kuʻu ka nae, ma ia manawa, nīnau maila ua kamaʻāina nei, “Mai Hawaiʻi loa mai nei nō ʻoukou a hiki i kēia lā?” ʻōlelo akula ka ʻōpio, “ ʻElua mai nei o mākou anahulu i ke alanui a hiki mai nei i kēia lā ma ʻaneʻi.” “Lehulehu nō kā ʻoukou huakaʻi o ka hele ʻana mai nei i ka mākaʻikaʻi.” “ ʻAe,” wahi a ka ʻōpio. “ ʻO mākou nō a pau, no Hawaiʻi i hele mai nei.” Pēlā kā lākou nei walea ʻana a hiki i ka wā hiamoe. Moe lākou nei, a kakahiaka aʻela, ua mākaukau nā mea pāʻina. ʻAi nui lākou nei a pau, a ʻo ko lākou nei holo nui nō ia. A ma ia hele ʻana a lākou ma ka moana o Kahiki, ʻo ko lākou hoʻokele ʻo Kua, ke kamaʻāina o ia mau kai. 

A hiki wale lākou nei ma ko Nuʻuhiwa paeʻāina, ma kekahi mokupuni ʻo Fatuhuku, aia ma laila ka hale aliʻi o ko laila manō aliʻi ʻo Taetaeti, he kaikunāne no ko Kua makuahine, a kipa nui akula lākou nei a pau. Ua hoʻokipa maikaʻi ʻia nō e ke kamaʻāina nona ia paemoku; aloha aku aloha mai nā malihini me ke kamaʻāina. A pau ke aloha ʻana, ma ia wā i ʻōlelo mai ai ʻo Taetaeti, ke kamaʻāina, i mua o nā malihini, “ ʻO kaʻu keiki ponoʻī kēia me kuʻu kaikuahine ʻo Nohomaikalani, ke aliʻi o Nuʻumealani o ka ʻike ʻana nō i ka wā ʻuʻuku a me ka wā i hele ai a lilo i kamaʻāina no ka paeʻāina o Hawaiʻi.” A hoʻolale aʻela ke kamaʻāina i nā meaʻai na nā malihini a pāʻina nui ihola lākou. 

A kuʻu akula ka luhi no ka loa o ka holo nui ʻana mai, pēlā lākou nei i moe ai. A ala nui maila, ua mākaukau nā meaʻai, a ʻai nui ihola lākou nei. A pau ka ʻai ʻana, ʻauʻa akula ke kamaʻāina iā lākou nei a kekahi mau lā aku, hele; he huakaʻi mākaʻikaʻi hoʻi. “E pono hoʻi paha ke noho e mākaʻikaʻi i nā paeʻāina o Nuʻuhiwa nei.” ʻAe akula lākou nei, a hoʻomaha lākou nei i ia lā no ka māluhiluhi. A i kekahi lā aʻe, hele lākou nei i ka mākaʻikaʻi i nā paemoku o ke kamaʻāina Taetaeti. A hiki lākou nei ma ke awa ʻo Taiohaʻe ma ka moku ʻo Nukuhiwa, he mahalo wale nō kā nā malinihi no ka maikaʻi o ia paemoku. He ʻumi ia mau moku a pau ma lalo o ka noho aliʻi ʻana o Taetaeti. ʻO ko lākou mau inoa ʻo Nukuhiwa, ʻUapou, ʻEiao, Fatuhuku, Hatutu, Tahuata, Hiwaʻoa, Mohotani, a me Fatuhiwa; a he poʻe aliʻi pākahi ko nā mokupuni a pau ma lalo mai o Taetaeti. A hoʻi nui akula lākou nei ma ka hale aliʻi ma Fatuʻuhu. 

Pō ʻalua lākou nei, a i ke kolu o ka lā, mākaukau lākou nei no ka hele ʻana. A hiki lākou ma ka paeʻāina o Polapola, kipa lākou nei ma kahi o ka manō aliʻi nui, ʻo Taʻohutātua kona inoa, ʻo ia ke keiki a Teliʻitinolua; ua kapa ʻia naʻe kona inoa ma muli o kekahi kuahiwi kaulana ma ia paeʻāina, ʻo Taʻohutaku, a hiki lākou nei ma muli o ke alakaʻi maikaʻi ʻana o Kua. ʻO kona hoahānau ponoʻī nō ʻo Taʻohutātua, ke keiki a Teliʻitinolua a ʻo ke kaikunāne nō ia o ko Kua makuahine a ka makua hoʻokahi, a ua ʻōlelo ʻia ma ia moʻolelo, hoʻokahi kupuna i laha mai ai a hiki i Hawaiʻi nei, nā aliʻi maoli, a ua kapa ʻia ʻo Tahiti Makalike, no ka like o nā helehelena o ko laila poʻe me ko Hawaiʻi nei. 

Ua hoʻokipa maikaʻi ʻia lākou a pau ma laila, no ka mea, ʻo ko Kua one hānau ia. Aia nō ma ua paeʻāina lā ʻo Muliwaiʻōlena a hiki i kēia lā. Pēlā ma nā kaʻao a me nā moʻolelo kahiko mai Tahiti a Hawaiʻi nei. A noho nui lākou nei a liʻuliʻu, holo lākou nei e ʻauʻau me ke kamaʻāina i ka muliwai ʻo Muliwaiʻōlena; he muliwai nui a maikaʻi, e kahe ana kona wai mai nā kuahiwi mai. A mākaʻikaʻi nui akula lākou nei ma ia mau moku a pau o Tahiti nō, ʻo ʻEimeo (Moʻorea), Huahine, Raʻiātea, Tahaʻa, Porapora, Tūpaʻi, Maurua (Maupiti), a ua hiki lākou ma ka muliwai kaulana o ia mau ʻāina o Tahiti ʻo Muliwaiʻōlena ka inoa. Ua nui ka mahalo o nā malihini no ia mau ʻāina a pau loa a me ka ʻolu o ka wai o Muliwaiʻōlena, a he mea hou nō ia iā lākou i ko lākou ʻike ʻana iā Tahiti, ka ʻāina makua o ko lākou hoahele. 

A pau ka mākaʻikaʻi ʻana, hoʻi lākou nei ma kahi o ke kamaʻāina Taʻohutātua, ua mākaukau nā meaʻai a pau loa na lākou nei. A pau ka ʻai ʻana, he manawa ia no nā kamaʻilio ʻana no ka hele ʻana aku mai Hawaiʻi nei a hiki i laila. Ma laila i noho ai lākou a ʻelua anahulu, i walea i ka ʻai i ka mea “maitaʻi” o Tahiti, a mākaukau lākou nei e hele mākaʻikaʻi iā Nuʻumealani. 

Holo aku lākou nei mai Tahiti aku a hiki ma Nuʻumealani, a kaʻapuni i ia mokupuni. A pau ka mākaʻikaʻi ʻana a lākou nei, hoʻi aʻela lākou nei a hiki ma kahi i kapa ʻia ʻo Laemanō ma ka hema o ia mokupuni. Aia ma laila ka lua nui o nā manō aliʻi o ia mokupuni, a he poʻe kūpuna a mākua nō hoʻi no Kua, e noho ana nō ma ia lua. ʻO Kukuimakalaulani ka manō aliʻi o Nuʻumealani, he kaikaina no Kua; a hoʻokipa akula iā lākou nei, nui ke aloha a me ka ʻoliʻoli o Kua me kona kaikaina no ka hālāwai hou ʻana, a hōʻike akula ʻo Kua i mua o ke kamaʻāina no nā malihini aliʻi a pau o Hawaiʻi. Hāʻawi maila ʻo Kukuimakalaulani i kona aloha pākahi i nā hoa malihini o ia nei, a ma ia wā koke nō i mākaukau mai ai nā meaʻai a pau a nā malihini ma ka lawelawe ʻana a Kaiʻanuilālākea, ka puʻukū nui o ia alo aliʻi. ʻAi lākou nei, a pau, luana nui ihola ma nā ʻōlelo no kā lākou hele nui ʻana mai Hawaiʻi nei aku, a me nā mea e pili ana i ka noho ʻana o ko Kahiki poʻe aliʻi mai ka wā kahiko mai. 

Ua noho ua poʻe malihini nei ma Nuʻumealani a hala nā lā ʻelima, mākaukau ko lākou nei hoʻi mai laila mai a hiki hou lākou nei i ko Tahiti paeʻāina. Nanea hou lākou nei ma laila, ma ka ʻauʻau ʻana i ka wai o Muliwaiʻōlena, a hala hou ʻelima lā ma Tahiti o ko lākou noho ʻana, mākaukau ko lākou nei hulihoʻi ʻana mai i Hawaiʻi nei. Aloha aku, aloha mai lākou nei me Taʻohutātua; hoʻi nui maila. A hiki hou i ko Nuʻuhiwa paeʻāina, ma kahi o Taetaeti, ko lākou kamaʻāina mua. A ao ia pō, ʻo ko lākou nei huli nui maila nō ia, a hiki nui maila ma ka palena o ko Kahiki moana me Hawaiʻi nei. 

Ma kahi o Keaukāʻiʻī, ma ka hoʻokipa ʻana a ia kamaʻāina, ua moe lākou nei, a ao aʻe, aloha aku aloha mai me ke kamaʻāina, a hoʻi nui maila lākou nei. A kipa ana ma kahi o ka ʻelemakule Kūhaimoana; moe nui. A ao aʻe, pau ka pāʻina ʻana, aloha aku aloha mai ke kamaʻāina me nā malihini, a hoʻoili maila ʻo Kūhaimoana i kona aloha iā Kaʻahupāhau ma o Kaʻehuikimanōopuʻuloa nāna e haʻi mai. ʻO ko lākou nei hoʻi maila nō ia a hiki i Niʻihau i kahi o Laukahiʻu a ma kāna hoʻokipa ʻana, ua mālama maikaʻi ʻia nō lākou nei.